بازگشت
كابل و اسلام آباد واكنش هاي دور از واقعيت
محمد اسحاق فياض محمد اسحاق فياض

همان طوري كه انتظار مي رفت، سخنان دوروز پيش آقاي كرزي رئيس جمهورافغانستان، واكنش مقامات پاكستاني را برانگيخت. آقای سيد يوسف رضاگیلانی نخست وزيرپاكستان در واكنش به سخنان آقاي كرزي گفته است، به کسی اجازه نمی دهد در امور پاکستان مداخله کند.او در مورد نقض مرزهای کشورش هشدار داده و گفت:" کشورش در امورهیچ کشور دیگری مداخله نمی کند و در مقابل، به هیچ کشوری هم اجازه نمی دهد در امور پاکستان مداخله کند. ما خواهان ثبات در افغانستان هستیم. چگونه ما می توانیم بخواهیم کشور برادر خود را نا امن کنیم". آقاي گيلاني هم چنين به آقاي كرزي توصه كرده است كه اینگونه سخنان در راستای بهبود روابط سیاسی دو کشور نیست و شبه نظامیان مرزی پاکستان و افغانستان را در آینده به جان یکدیگر خواهد انداخت.

همچنين درواكنش به سخنان آقاي كرزي وزارت خارجه پاکستان، محمد انورانورزی سفير افغانستان در اسلام آباد را فراخوانده و اعتراض رسمی خود را نسبت به اظهارات آقای کرزی، به سفیر افغانستان ارائه کرده است. سخنگوی وزارت امور خارجه پاکستان نيز اظهارات کرزی را مسخره آمیز خواند و گفت : ارتش پاکستان چگونگی دفاع را از خاک کشور بلد است.

اما جالب تر ازهمه سخنان يكي از قبايل پشتون پاكستاني در اين زمينه است. ملک نصرالله يكي از سران پشتون منطقه قبایلی وزیرستان پاکستان با لحن تند در واکنش به اظهارات رئیس جمهور افغانستان تهدید کرده است كه در صورت هر گونه نفوذ نیروهای ارتش افغانستان به خاک پاکستان ، مردم قبایلی این کشور درسی به تجاوزکنندگان خواهند آموخت و پاسخ دندانشکنی به آن ها داده خواهد شد.

به استثناي سخنان رئيس اين قبيله، در مجموع دولت پاكستان درقبال سخنان تند اقاي كرزي واكنش نسبتا ملايمي ارايه داده است.اگر در فراز و نشيب تاريخ ديپلماسي ميان كابل و اسلام آباد دقت گردد، اين افغانستان بوده است كه معمولا در واكنش هاي شان تندي به خرج داده است و پاكستان دراين مواقع حساس با نرمي جواب افغانستان را داده است و در مقابل دولت پاكستان هميشه عمل گرا بوده است وپاكستان در فرايند اين واكنش ها نتيجه را به نفع خود تغيير داده است. جالب توجه است كه آقاي گيلاني در چنين شرايطي افغانستان را برادر خطاب كرده است، اما در لابلاي سخنان خود حرف اصلي خود را بيان داشته است.

در حالي كه آقاي كرزي گفته است:" هنگامی که تروریست ها از پاکستان برای حمله و کشتن نیروهای امنیتی افغان و سربازان نیروی چندملیتی وارد افغانستان می شوند، این حق به ما داده می شود که ما نیز همین کار را انجام دهیم. ما آنان را تعقیب و انتقام آنچه که آنان در سال های اخیر بر سر افغانستان و مردمش آورده اند، خواهیم گرفت". با توجه به وضعيت اسفبارامنيتي و فساد اداري كه مردم ما با آن دچار هستند، آيا افغانستان توان آن را دارد كه براي مقابله با گروههاي افراطي وارد خاك پاكستان گردند و پايگاه هاي امن آنان را در ايالت سرحد در هم بكوبند؟ اگر از حقيقت دور نشويم افغانستان دراين شرايط توان چنين كاري را ندارد و نمي تواند عمليات برون مرزي را در داخل كشور همسايه انجام بدهد، پس اگر چنين است براي چه آقاي كرزي چنين سخنان تندي را برزبان آورده است؟

آنچه بيشتراحتمال مي رود اين است كه آقاي كرزي اين سخنان را با پشتيباني نيروهاي بين المللي ناتو و ائتلاف، زده است و منظور ايشان آن بوده است كه نيروهاي خارجي از خاك افغانستان به مناطق آزاد سرحد عمليات هاي برون مرزي انجام خواهد داد. اگر چنين چيزي واقعيت داشته باشد كه احتمالا دارد و ممكن است حملات هوايي ناتو و ائتلاف در ايالت سرحد ادامه پيدا كند.در چنين شرايطي چرا اقاي كرزي پيش قدم شده وسخناني را برزبان آورده كه بر روابط سياسي و تجاري ميان دو كشورهمسايه تاثير منفي مي گذارد و ممكن است تراز تجاري ونيز واردات گندم و آرد را از پاكستان به افغانستان دچار مشكل سازد. به هرحال  دليل موضع گيري دو روز پيش آقاي كرزي عليه پاكستان هنوز به درستي روشن نيست، شايد گذر زمان و تحولاتي كه در چند روز آينده رخ خواهد داد، بيشتر روشن كند.

دركناراين موضع گيري واكنش نخست وزير پاكستان نيز جالب توجه است. او با كمال اطمينان مي گويد كه پاكستان درافغانستان مداخله نمي كند! و افغانستان را هم برادر خطاب كرده است. نمي دانم آقاي گيلاني به خاطر دارد كه اقاي ضياالحق  در بيست سال پيش شعارش اين بود كه" افغانستان را آهسته آهسته به آتش بكشيد". آيا اسم اين شعار را در عرف و زبان ديپلماتيك مي مداخله مي گويند يانه؟ وقتي آقاي نصرالله بابر طالبان را بوجود آورد و خود را پدر طالبان مي دانست و بار ها طالبان را فرزندان خود خطاب مي كرد وسنگين ترين حمايت نظامي را براي تسخير افغانستان توسط طالبان انجام داد و هزاران جنگجوي پاكستاني هنگام جنگ اسير گرديد كه در ميان آنان صدها افسر پاكستاني متعلق به ارتش پاكستان و آي اس آي بود وبعد از سقوط طالبان نزديك به يك هزار نفر ازاين افراد توسط دولت موقت اقاي كرزي بخشيده شد و به پاكستان برگشتند، ازآقاي گيلاني بايد پرسيد آيا اسم چنين فعاليت هايي را مداخله مي گذارند يانه؟ در طول شش سال اخير تاكنون صدها پاكستاني در صفوف طالبان دستگير شده اند و نيز اكثريت افرادي كه عمليات انتحاري انجام مي دهند، پاكستاني هستند و در پاكستان شستشوي مغزي شده اند و نيز ايالت سرحد به بزرگ ترين پايگاه و لانه هاي امن گروههاي تروريستي تبديل شده اند و ملاعمر، بن لادن و هزاران تروريست ديگر در امنيت كامل در ايالت سرحد زندگي مي كنند و بيت الله محسود پاكستاني رسما عليه دولت افغانستان فتواي جهاد مي دهد. بايد از آقاي گيلاني پرسيد كه چنين اعمالي را چگونه توجيه كرد كه مداخله در امور كشور همسايه به وجود نيايد؟ شايد مقامات پاكستاني منظور شان اين است كه آنان گروههاي افراطي هستند كه هيچ تعلقي به دولت پاكستان ندارد و اين كشورهم قادر نيست با چنين افراطيوني به مقابله برخيزد. اگر واقعا اين استدلال درست باشد، چرا منابع اطلاعاتي پيش رفته دنيا سرويس هاي اطلاعاتي پاكستان را متهم به همكاري با طالبان مي كنند؟ یک پژوهشکده امریکایی درآخرين گزارش تحقيقي خوداعلام كرد كه عوامل اطلاعاتی پاکستان و نیروهای شبه نظامی دولتی این کشور به آموزش طالبان کمک مي كند. دراين گزارش آمده است، در صورتی که مخفیگاه ها و پناهگاه های طالبان در پاکستان از بین نرود ، امریکا با پیامدهایی فلج کننده و بلند مدت در افغانستان مواجه خواهد شد.در این گزارش اظهارات اخیر جنرال های امریکایی منعکس شده است، آنان هشدار داده اند، پناهگاه های امن ستیزه جویان در پاکستان تهدید جدي برای تلاش هاي صلح در افغانستان است. ست جونز كه اين گزارش را تهيه كرده مي گويد، هر شورش موفقی در افغانستان از سال 1979میلادی از پناهگاه های امنی در کشورهای همسایه برخوردار بوده است و شورش هاي فعلی نیز تفاوتی با آن ندارد. هم اکنون گروه طالبان و دیگر گروه ها از افرادی در دولت پاکستان کمک می گیرند و تا زمانی که این امر پایان نپذیرد، امنیت بلند مدت منطقه در مخاطره است.اين پژوهش كه اقدامات ضد شورش در افغانستان نام دارد آشكارا گفته است كه برخی از مقامات کنونی و سابق سرویس اطلاعاتی پاکستان و نیروی مرزی این کشور به طور مستقیم به ستیزه جویان طالبان کمک کرده و همچنین در تامین مراقبت های پزشکی برای جنگجویان زخمی همکاری کرده اند. در این پژوهش آمده است، مقامات سازمان پیمان اتلانتیک شمالی ناتو از چندین نمونه از اقدامات عوامل اطلاعاتی پاکستان در ارائه اطلاعات به جنگجویان طالبان ، حتی مطلع کردن نیروهای طالبان از مکان و تحرکات نیروهای افغان و ائتلاف که به شکست چند عملیات نظامی امریکا و ناتو بر ضد طالبان منجر شده است ، پرده برداشته اند.

همين گزارش مي تواند از دخالت هاي پاكستان به كشور برادرش افغانستان پرده بردارد و بيهودگي سخنان اقاي گيلاني را ثابت كند.

به هرحال دخالت پاكستان در امور افغانستان در طول سه دهه جاي شك و ترديد نيست، اما در عين حال با توجه به شرايط سخت و دشواري كه مردم افغانستان با آن روبرو است و نيازاساسي به واردات گندم و آرد از پاكستان دارند، بهتر بود اقاي كرزي چنين سخناني را برزبان نمي آرود و بدون چنين موضع گيريي، وامي گذاشت تا ناتو و ائتلاف از طريق حملات هوايي اهدافي را ايالت سر حد تعقيب مي كردند


June 22nd, 2008


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی